Historia dramaturgii
Opis
Prześledzenie dorobku kultury w jednej choćby dziedzinie jest zadaniem niezwykle trudnym. W historii dramaturgii możliwym tylko wówczas, gdy tłumacze, a następnie krytycy i teoretycy – często pracą kilku pokoleń – doprowadzą do takiego nagromadzenia informacji i analiz, które pozwolą na zbudowanie syntezy. Próby takie były podejmowane oczywiście już wcześniej, jednak ich autorzy, dysponując zbyt szczupłym materiałem, wprowadzali wiele uproszczeń, często pomijając w swoich opracowaniach bardzo ważne fakty. Tak było i w przypadku dziejów dramatu. Śledząc rozwój wiedzy w tej jedynie dziedzinie, możemy zauważyć, jak żmudne były poszukiwania i jak często z powodu braku informacji popełniano błędy. Wyraźnym przykładem może być tu kwestia wpływów teatru antycznej Grecji na teatr Indii, których poszukiwali i które próbowali udowodnić filologowie z przełomu XIX i XX wieku.
Obecnie w Polsce dostęp do utworów dramatycznych z całego świata, zarówno w językach oryginału, jak ich przekładów na język polski, a także opracowań teoretycznych dotyczących tych dzieł jest na tyle łatwy, że możemy pokusić się o dość obszerną syntezę, pogłębioną dzięki osiągnięciom światowej myśli z zakresu historii i teorii literatury oraz teatrologii.
Podejmując się prezentacji dramaturgii światowej, miałem świadomość, że wyczerpanie tego tematu jest rzeczą niemożliwą. Zamiarem moim było, jednak, ukazanie głównych kierunków i tendencji rozwoju dramaturgii, ukazanie czynników, które je stymulowały, lub przeciwnie – przyczyniały się do regresu, oraz kierunków poszukiwań światopoglądowych i estetycznych. Chciałem zwrócić uwagę na ważniejsze etapy historii teatru i dramatu, a także na twórców, którzy szczególnie przyczynili się do rozwoju tej sztuki.
Spis treści
Wstęp 8
Przegląd stanu badań 15
Teatr i dramat europejski 20
Antyczna Grecja 22
Rzym 84
Dramat Renesansu 123
Włochy 123
Ludowa komedia dell’arte we Włoszech w odrodzeniu 132
Renesans w Niemczech 134
Francja 135
Hiszpania 138
Anglia 159
Teatr elżbietański 160
Teatr szekspirowski 166
Renesans w Polsce 192
Francja XVII wieku 195
Dramaty Moliera 202
Don Juan 205
Oświecenie 215
Francja 215
Anglia 225
Niemcy 227
Romantyzm 231
Francja 232
Hiszpania 240
Niemcy 241
Włochy 259
Anglia 261
Realizm 265
Rosja 267
Romantyzm rosyjski 268
Realizm „Szkoła naturalna” 272
Romantyzm - Polska 275
Teatr drugiej połowy XIX wieku (realizm i naturalizm) 284
Anglia - realizm 285
Francja 293
Komedia serio i dramat realistyczny 294
Komediofarsa 296
Naturalizm 296
Dramat naturalistyczny 299
Poszukiwania tożsamości, naśladownictwo i nowatorstwo 301
Skandynawia 302
Norwegia 302
Szwecja 318
Rosja 324
Rosyjski dramat historyczny 352
Pierwsza połowa XIX wieku 352
Druga połowa XIX wieku 354
Francja (koniec wieku XIX ) 357
Symbolizm (koniec XIX i początek XX wieku) 358
Neoromantyzm 362
Dramat impresjonistyczny 364
XX wiek 368
Ekspresjonizm 371
Futuryzm 373
Rosja po rewolucji 379
Dramaturgia odrodzonych narodów 384
Dramat ukraiński 385
Litwa 386
Litwa - okres radziecki 387
Łotwa 389
Estonia 392
Finlandia 394
Na gruzach cesarsko-królewskich Austro-Węgier i Imperium Otomańskiego 396
Węgry 397
Czechy (Czechosłowacja) 400
Bułgaria 407
Rumunia 410
Serbia 413
Chorwacka moderna 418
Albania 419
Literatura polska przełomu XIX i XX wieku 423
Teatr i dramat żydowski 429
Awangarda pierwszej połowy XX wieku 432
Dadaizm 433
Surrealizm 436
Francja 454
Dramaturgia Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej 459
Europa 501
Ekspresjonizm 506
Inni niemieccy twórcy dramatów tego okresu 515
Egzystencjalizm 517
Inne kierunki poszukiwań dramaturgów europejskich drugiej połowy XX wieku 532
Teatr absurdu - awangarda (Genet, Ionesco, Beckett, Adamow) 538
Dramaturgia polska w dwudziestoleciu międzywojennym (II Rzeczypospolita) 552
Dramaturgia polska po drugiej wojnie światowej 557
Dramat i teatr w państwach totalitarnych 563
Teatr drugiej połowy XX i początku XXI wieku - kierunki rozwoju 568
Teatr reżyserów 582
Happening 583
Dramaturgia Dalekiego Wschodu 586
Chiny 587
Indie 604
Bangladesz 626
Dramat japoński 628
Korea 648
Inne kręgi kulturowe 664
Kraje arabskie 664
Egipt 666
Irak 673
Iran 675
Kraje Maghrebu 680
Afryka 681
Dramatu progu epoki globalizacji i uniwersalizacji kultury 694
Zakończenie 697
Bibliografia 705